به گزارش خبررسا، قاسم مومنی تحلیلگر مسائل قفقاز در تشریح دلایل تسلیح همسایگان افغانستان توسط روسیه و تشدید رقابت میان مسکو و واشنگتن در این منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در مورد رقابت‌های نظامی امنیتی و سیاسی روسیه و آمریکا با محوریت افغانستان باید چند فاکتور مهم را در نظر داشته باشیم. مهمترین بحث این است که در ابتدا باید سوابق طالبان و سیاست‌های آمریکا در منطقه را مورد بررسی قرار دهیم. بر اساس داده‌های موجود، رقابت آمریکا با روسیه و چین از دهه‌ها پیش کلید خورده و حالا ایالات متحده به دنبال بازبینی راهبردهای خود در آسیای میانه با محوریت افغانستان است. واشنگتن مدیریت منطقه توسط عوامل منطقه‌ای را دنبال می‌کند و به نوعی در حال کنترل از راه دور جنوب‌شرق آسیا و حتی خاورمیانه است. بدون تردید ایالات متحده هزینه‌های گزافی طی ۲۰ سال گذشته در افغانستان کرده است که دیگر توان پرداخت آن را ندارد و به همین دلیل آنها سعی می‌کنند برای کاهش هزینه‌های خود افغانستان را با یک وکالت سیاسیِ پشت پرده به طالبان بسپارند.
وی ادامه داد: بحث دوم این است که آمریکایی‌ها با این اقدام به نوعی می‌توانند چین و روسیه را تضعیف کنند. به یاد داریم که در زمان دولت دونالد ترامپ، آمریکا و طالبان پس از شروع مذاکرات در دوحه به سمتی رفتند که دولت افغانستان را کنار گذاشتند و در نهایت یک محور سیاسی – نظامی زیر نظر خود در افغانستان تشکیل دادند که هدایت آن را طالبان به عهده گرفت. ایالات متحده حتی دستور سکوت ارتش افغانستان را صادر کرده بود و در نهایت طالبان به راحتی توانست در کابل مسلط شود. بر این اساس آمریکا یک دولت زیر نظر خود تشکیل خواهد داد و این مولفه‌ها دقیقاً همان مسایل پشت پرده توافق آمریکا و طالبان در دوحه است که معتقدم افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی و روی کار آمدن دولت جدید ممکن است به پایگاه بنیادگراهای قفقاز و خاورمیانه تبدیل شود.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: موضوعی که بسیاری از اندیشکده‌ها و نهادهای سیاسی – امنیتی طراز اول دنیا آن را رد نکردند، راهبرد دیگر ایالات متحده پس از استقرار طالبان است که احتمال فشار مهندسی شده به چین و روسیه خواهد بود. آمریکایی‌ها سعی می‌کنند مسکو را در قفقاز و به طور کلی جمهوری‌های جدا شده از شوروی سابق مشغول کنند؛ چراکه از سمت چین و روسیه احساس خطر می‌کنند و از سوی دیگر آنها را رقیب جدی و اصلی خود می‌دانند. نکته دیگر این است که با افزایش تهدید در حوزه نفوذ سنتی روسیه، عملاً آنها ممکن است که از خاورمیانه خارج شوند و این در نهایت می‌تواند به نفع آمریکایی‌ها رقم بخورد؛ به عبارت دیگر سرایت بحران از افغانستان به جمهوری‌های جدا شده از شوروی سابق که خط قرمز کرملین به حساب می‌آید، می‌تواند نوعی تلافی از سوی آمریکا علیه روسیه با محوریت خاورمیانه قلمداد شود.
مومنی افزود: در میان این تهدیدها حتی بحث به خطر افتادن امنیت ایران و برجسته شدن تئوری خراسان بزرگ مطرح است، اما در نهایت ایالات متحده هیچ تهدیدی برای خود نمی‌بیند و به همین دلیل است که روس‌ها احساس خطر کردند. اینکه گفته می‌شود یک رقابت تسلیحاتی در همسایگی افغانستان با محوریت روسیه و آمریکا کلید خورده است، به نظرم ابعاد خاکستری زیادی دارد؛ چراکه از یک سو سیستم امنیتی روسیه کاملاً متوجه شده که خطر در افغانستان بسیار جدی است و از سوی دیگر فروش تسلیحات روسیه عمدتاً با محوریت کشورهای عربی صورت می‌گیرد. روس‌ها تسلیحات خود را روانه جمهوری‌های جدا شده از شوروی سابق می‌کنند و به نوعی تسلیحات را در اختیار آنها قرار می‌دهند و دلیلش حس کردن بیش از حد تهدید است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: روسیه می‌داند که هر لحظه ممکن است اتفاق‌های ناگواری از حیث امنیتی در همسایگی آنها رخ دهد. در سوی مقابل تنها کشوری که پذیرای آمریکایی‌ها و ناتو بود، صرفا کشور ازبکستان است که اخیراً ناتو هم از آنجا خارج شده و حالا این منطقه به صورت کلی در دستان روسیه قرار دارد و حالا ایالات متحده در حال سرایت تهدید و تزریق بحران است. توجه داشته باشید که آمریکایی‌ها در حال تحمیل هزینه به روسیه هستند و اگر این ناامنی‌ها در اطراف مرزهای روسیه و همسایگی آنها گسترش پیدا کند، بدون تردید سرمایه‌گذاری خارجی هم در روسیه کاهش پیدا خواهد کرد و این مسائل می‌تواند وضعیت را برای روسیه و سپس چین و ایران خراب کند. در آخر باید متذکر شوم طالبان فعلاً در حال محکم کردن جای پای خود در افغانستان است و پس از گذر از این دوران مطالبات خود را علنی‌تر خواهد کرد.
