به گزارش خبررسا، محمدجواد ظریف در گفت‌وگوی ویژه خبری ضمن تبریک ایام میلاد حضرت فاطمه (س) و روز نیروی هوایی در پاسخ به این سوال که از ابتدای روی کار آمدن دولت بایدن افراد زیادی صحبت کردند و مدام گفتند ایران باید ابتدا به تعهدات خود بازگردد و چند ساعت پیش هم خود آقای بایدن این صحبت را تکرار کرد؛ آیا توپ در زمین ایران است، گفت: حتما توپ در زمین ما نیست و رهبری نیز امروز صراحتا مشخص کردند و ما هم گفتیم آمریکا برجام را نقض کرده و ایران حتی یکسال در برجام باقی ماند و در نهایت ما مراحل مختلف را طی کردیم و قدم به قدم تعهدات خود را بر مبنای برجام کاهش دادیم. رژیم آقای ترامپ بدون هیچ دلیلی این توافق را نقض کرد و کشورهای دیگر را هم وادار به نقض تعهدات خود کرد و آن هایی را هم که میخواستند قطعنامه سازمان ملل را اجرا کنند مجازات کرد.
دولت بایدن فعلا کلی‌گویی می‌کند
وی ادامه داد: آقای بایدن باید یک تصمیم بگیرد؛ البته احساس می‌کنم هنوز دولت بایدن نتوانسته در این رابطه تصمیم بگیرد که چه کند. آن ها باید تصمیم بگیرند که میخواهند سیاست آقای ترامپ را ادامه دهند که البته خودشان هم گفته اند آن سیاست شکست خورده است. احساس و تحلیل من این است که دولت بایدن فعلا کلی‌گویی می‌کند و هنوز فرصت دارند که این تناقض‌گویی‌ها را اصلاح کنند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که شما گفته‌اید به برجام چیزی اضافه و کم نخواهد شد اما وزرای خارجه اروپایی و برخی مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که مسائل تسلیحاتی و نقش منطقه‌ای ایران باید مورد مذاکره قرار بگیرد؛ موضع شما چیست، گفت: چند نکته مهم مطرح است؛ نخست اینکه کل برجام مذاکره شده و در مورد ورود به سایر موضاعات هم بحث شده و تصمیم گرفتیم آن موضوعات در برجام گنجانده نشود و البته برای آن هم هزینه دادیم.
تا مهرماه گذشته تحریم‌های ما ادامه داشت
وی افزود: آنها خواسته‌هایی داشتند و ما هم نپذیرفتیم که وارد این بحث‌ها شویم و آنها هم به همین دلیل برای ما ۵ سال محدودیت تسلیحاتی تعیین کردند. واقیعت این است که تا مهرماه گذشته تحریم‌های ما ادامه داشت چرا که ما حاضر نشدیم در مورد این مسائل صحبت کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر پایبندی دولت به مصوبه مجلس، ابراز داشت: ما عجله نداریم و دستپاچه نیستیم، مردم ما ۴ سال سختی‌ها و مشکلات را تحمل کردند، ۲ ماه هم بیشتر؛ اما آمریکایی‌ها چاره‌ای جز بازگشت به این توافق ندارند و می‌دانند که بیشتر از این به‌دست نمی‌آورند. اینها(اعضای دولت بایدن) در مذاکرات بوده‌اند و تمام اعضای این دولت سابقه مذاکراتی را می‌دانند و هرچه زمان بگذرد وقت خود را تلف می‌کنند.
وی افزود: ما به مصوبه مجلس پایبند هستیم و حتما در سوم اسفند یک اتفاقی رخ خواهد داد، البته مصوبه مجلس روشن است که اگر آمریکایی‌ها اقداماتی داشته باشند ما هم رفتار خود را تغییر خواهیم داد و به نقطه اجرای تعهدات برمی‌گردیم.
تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود
ظریف در پاسخ به این سوال که «اجرای پروتکل الحاقی را متوقف می‌کنیم؟» تصریح کرد: حتما تعداد بازرسان آژانس کمتر می‌شود و میزان بازرسی‌ها کاهش پیدا می‌کند. البته گفته‌ایم که امکان بازگشت وجود دارد اما آنها می‌توانند وقت را هدر بدهند و یا می‌توانند زودتر عمل کنند. وقت آن است که تصمیم بگیرند، به‌نظر می‌رسد دلشان می‌خواهد که برگردند اما تصمیم نگرفته‌اند. خب ما صبر می‌کنیم که تصمیم بگیرند.
برجام را با چشم باز امضا کردیم
وی درخصوص برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر لغو بخشی از تحریم‌ها و بازگشت ایران به تعهدات در قبال آنها، بیان داشت: قطعا ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهدات خود بازگردد، به تعهدات خود باز نخواهد گشت. آمریکا باید بداند کشوری که تعهدات را نقض کرده آنها هستند و باید جبران کند. طبق فرمایش رهبری بازگشت ایران که طبق ماده ۳۶ برجام انجام شده در زمان اجرای تعهدات خواهد بود. ما برجام را با چشم باز امضا کردیم و این توافق شفاف است، وقتی ما راضی شدیم که مشکل اجرای تعهد از سوی آمریکا برطرف شد و تعهدات این کشور به مرحله اجرایی درآمده است در آن صورت دلیلی ندارد که ما ماده ۳۶ را اجرا کنیم.
وزیر امور خارجه در خصوص «لغو محدود تحریم‌ها» گفت: ما باید آزاد باشیم و قرار نیست که آمریکا برای ما تعیین تکلیف کند که چه مقدار نفت بفروشیم و یه چه میزان از پول را دسترسی داشته باشیم که برگردانیم. البته تعهدات آمریکا محدود به نفت نیست. آنها تعهداتی دارند که حتی اگر برجام نبود هم دیوان بین‌المللی این کشور را به اجرای آن ملزم کرده است. جهان امروز مشاهد می‌کند که ایران یک کشور قانونمدار و آمریکا کشوری قانون‌شکن است.
بحث برجام تمام شده است
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در پاسخ به این سوال که «به نظر می‌رسد مکرون در حال ایفای نقش پلیس بد است و خواستار حضور سعودی‌ها در مذاکرات بعدی شده است» اظهار داشت: ما اصلا مذاکره‌ای نداریم که سعودی باشد یا نباشد، ما یک برجام ۱۵۰ صفحه‌ای داریم که کاملا مشخص است و درخصوص آن به میزان کافی مذاکره صورت گرفته است. بعضی از موارد را ما دوست نداشتیم اما در آن وجود دارد و برخی موارد را هم آنها دوست نداشتند؛ اما کسی آنها را مجبور نکرده بود که آن را بپذیرند. خودشان این توافق را قبول و امضا کردند و همان را هم به شورای امنیت بردند و تصویب هم کردند، پس بحث برجام تمام.
فرانسه جایی در مذاکره میان ایران و عربستان ندارد
وی ادامه داد: بعد از بحث برجام یک بحث در حوزه منطقه داریم، اتفاقا ما در منطقه میخواهیم با عربستان صحبت کنیم و اصلا شما(فرانسه) جایی ندارید. درخصوص مذاکرات منطقه‌ای هم یک بند در قطعنامه ۵۹۸ وجود دارد که به پیشنهاد ایران به آن افزوده شده و آن این است که درخصوص مسائل منطقه‌ای دبیرکل سازمان ملل متحد به همراه ۸ کشور اطراف خلیج فارس یعنی ایران، عراق، عربستان، امارات، بحرین، عمان، کویت و قطر بنشینند و درمورد امنیت صحبت کنند اما هیچ‌جا نگفته است که فرانسه یا آمریکا بیایند و صحبت کنند. آقایان نخواهند که موردی را از ابتدا اختراع کنند.
ظریف با بیان اینکه متاسفانه برخی کشورها به دیگران دلبسته‌اند، تصریح کرد: علت عدم اجرای این بند هم تاکنون این است که سعودی‌ها همواره امید داشتند جنگ های خود را از طریق دیگران انجام دهند. یک روز توسط صدام جلو آمدند و نتیجه نگرفتند و یک بار هم رفتند سراغ ترامپ، یک زمانی در شورای همکاری وقتی پادشاه فقید کویت یک پیشنهاد ارائه کرد سران شورا گفتند که بگذارید ترامپ ایران را سر عقل بیاورد.
نتانیاهو از همه بی‌وفاتر است
وی افزود: اکنون هم بعد از ناکامی ترامپ به نتانیاهو امید بسته اما توجه ندارند که نتانیاهو از همه بی‌وفاتر است. دیدید که بعد از پیروزی بایدن، نتانیاهو عکس ترامپ را از صفحه توئیتر خود برداشت. این سیاست های نادرست کشورهای منطقه باعث شده که یک نفر مانند مکرون خود را متولی آنها بداند. مجددا تاکید می‌کنم قطعنامه ۵۹۸ در این حوزه واضح است یعنی دبیرکل و ۸ کشور پشت میز باشند و مکرون هیچ جایی ندارد. در واقع اگر مساله برجام باشد، در این رابطه باید گفت که مذاکرات آن تمام شده و اگر مساله مباحث منطقه است که اعضای مذاکره مشخص هستند.
مانع میانجیگیری کویت و قطر میان ایران و عربستان نمی‌شویم
ظریف در خصوص میانجیگری بین ایران و سعودی‌ها توسط قطر و کویت نیز گفت: اگر دوستان قطر و کویت قصد این کار را داشته باشند، ما مانع نمی‌شویم؛ ما آمادگی داریم که با همسایگانمان رابطه همسایگی داشته باشیم.
وی افزود: طرح صلح هرمز که رییس جمهور سال گذشته در مجمع عمومی ملل متحد مطرح کردند و سپس براساس همان طرح به هفت کشور همسایه نامه نوشتند، روی میز است؛ ما به شما پیشنهاد ندادیم که طرح را قبول کنید بلکه گفتیم ایده و پیشنهاد خود را مطرح کنید.
وزیر امور خارجه ادامه داد: من به دولت سعودی، بحرین و کویت و سایر کشورهای منطقه پیشنهاد می‌کنم که دور یک میز بنشینیم و با یکدیگر صحبت کنیم. براساس قطعنامه ۵۹۸ دبیر کل ملل متحد نیز حقی دارد که این کار را شروع کند؛ در غیر این صورت هشت کشور منطقه نه نیاز به قیم دارند و نه نیاز به مدعی دارند و عاقل و بالغ هستند و آنها ( کشورهای غربی) نیز تنها برای دوشیدن به اینها نیاز دارند و قصد دارند ۲۵ درصد سلاح‌های دنیا را وارد منطقه کنند.
آمریکا به تعهدات خود عمل کند، مخالفتی با بازگشت آن به برجام نداریم
وی در خصوص خروج آمریکا از برجام و خسارات برجام نیز اظهار کرد: موضع ما در مقابل برجام مراحل مختلف دارد؛ مرحله اول این است که آمریکا تعهدات خود را انجام دهد و ما این تعهدات را راستی‌آزمایی می‌کنیم البته راستی‌آزمایی آن دشوار نیست و ما می‌توانم بلافاصله تعهدات خود را اجرا کنیم. سپس در خصوص بازگشت آمریکا به ۵+۱ بحث می‌کنیم. اگر آمریکا تعهدات خود را اجرا کند، طبیعتاً ایران و ۴+۱ با بازگشت آمریکا مخالفتی نمی‌کنند.
ظریف گفت: یکی از موضوعاتی که باید مشخص شود این است که چگونه این تجربه دوباره تکرار نشود. ما از کجا اطمینان حاصل کنیم که چهار سال بعد رییس جمهوری مانند ترامپ روی کار نیاید. آمریکا باید نشان دهد که این تجربه دوباره تکرار نخواهد شد.
وی افزود: بنابراین درباره این موضوعات باید گفتگو شود البته بعید می‌دانم در آینده‌ای نزدیک این گفتگو حاصل شود. فعلا‌ً گام اول اجرای تعهدات است.
سفر نماینده سازمان ملل در امور یمن ربطی به موضع گیری دولت بایدن ندارد
ظریف در خصوص سفر نماینده سازمان ملل در امور یمن به تهران و تغییر رویه آمریکا درباره یمن نیز بیان کرد: سفر آبشان ربطی به موضع گیری دولت آقای بایدن ندارد. ایران در فروردین ۹۴ که جنگ یمن گسترش پیدا کرد، یک پیشنهاد ۴ ماده‌ای برای خاتمه بحران یمن ارائه داد.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم راه حل امروز یمن نیز همان پیشنهاد ما است. محمد بن سلمان پس از اینکه عادل الجبیر سفیر وقت عربستان در امریکا با تمام شدن بحران توافق کرد، گفت که ما در عرض سه هفته یمن را شکست می‌دهیم. شش سال است که اینها یمن را به خاک و خون کشیدند و صرفاً به دلیل خیالبافی محمد بن سلمان باعث شد که فاجعه انسانی شش ساله در یمن ایجاد شود.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما خوشحالیم که پس از شش سال دولت بایدن متوجه شده که آن راه، راهی اشتباه بوده است. همسایگان ما باید این تفکر را کنار بگذارند. یمنی‌ها حق دارند از خود دفاع کنند. این سیاست شکست خورده است و تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است. مردم ایران و‌‌جمهوری اسلامی خواهان رابطه همسایگان هستند بنابراین آغوش ایران برای همسایگان همواره باز بوده است.
توافق ۲۵ ساله با چین به زودی نهایی خواهد شد
وزیر امور خارجه ایران درباره حضور منطقه‌ای ایران در منطقه قفقاز و اینکه به نظر می‌رسد در برخی راه‌های مواصلاتی ایران کنار گذاشته شده است، اظهار داشت: فشارهایی که آمریکایی‌ها وارد کردند واقعیت است. برخی سیاست‌های سخت گیرانه‌ای هم که درباره ترانزیت و دیگر موضوعات داشتیم واقعیت است. شاید درست باشد که کم کم داشتند ما را دور می‌زدند اما خیلی از اینها را معالجه کردیم. ان‌شاءالله در توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کنند. این خطوط در حال بزگشتن است. در مورد کل ارتباطات مخابراتی، مواصلاتی و خطوط لوله انرژی جمهوری اسلامی ایران نقش پیدا می‌کند.
وی افزود: در حال حاضر در قفقاز طرحی وجود دارد که بعد از پایان بحران قره باغ، خطوط مواصلاتی که ایران در منطقه داشته و متوقف شده بودند که یکی از آنها خطوط راه آهن جلفا است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند، دوباره احیا می‌شوند.
ظریف با با اشاره به سفر خود به منطقه قفقاز تاکید کرد: ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. ایران تنها کشوری است که با پنج کشوری(گرجستان، روسیه، ارمنستان، ترکیه، آذربایجان) که در خطوط ارتباطی نقش دارند رابطه خوبی دارد. در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم. باید به دنبال بازی برد – برد باشیم و بازی‌هایی را دنبال کنیم که منافع همه در آن باشد و همسایگان ما باید همین فکر را کنند. بازی‌های برد – باخت مربوط به گذشته است و هر کس به دنبال آن باشد بازنده خواهد بود.
وی ادامه داد: این امکان را داریم با یک کنسرسیوم در منطقه قفقاز بتوانیم مسیری را ایجاد کنیم که باعث آرامش جمهوری آذربایجان و ارمنستان شود و باعث آرامش بیشتر بین گرجستان و روسیه و همچنین ارمنستان و ترکیه شود.
نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه حذفی
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه حذفی، تصریح کرد: سایر کشورها نیز باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را حذف کند.
وی درباره آخرین وضعیت قرارداد ایران و چین بیان داشت: در سفر اخیرم به چین، با وزیر خارجه این کشور گفت‌وگو داشتیم. چین پاسخ پیشنهادات ایران که در آبان سال گذشته فرستاده شده بود را در فروردین ماه داد، و ایران نیز اصلاحیه‌های لازم را در مرداد یا شهریور ارسال کرد، ما در حال نهایی کردن پیشنهاد ایران هستیم و فاصله زیادی با توافق و طی مراحل نداریم.
ظریف درباره تغییر ساختار جدید وزارت خارجه نیز با بیان اینکه وظیفه وزارت خارجه تسهیل روابط است و ارتباطات اقتصادی کار وزارت صمت است، خاطر نشان کرد: معاون اقتصادی یکی از تجربیات موفق ما بود که تجدید ساختار را انجام دادیم.
وزیر خارجه درباره آخرین خبرها از قره باغ نیز یادآور شد: نگاه همه کشورها رو به جلو است و همه میخواهند راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود. با مشارکت پنج یا شش کشور که البته تلاش داریم هر شش کشور مشارکت داشته باشند، میخواهیم زمینه‌هایی ایجاد کنیم که بازگشت به گذشته ممکن نباشد. این به نفع همه است.
ظریف در پایان درباره مذاکرات آستانه ابراز داشت: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت که البته متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و به دنبال جلسه آستانه هستیم که به دلیل مشکلات کرونا در سوچی و در سطح نمایندگان سه کشور برگزار خواهد شد.
