به گزارش خبررسا، پس از آنکه “بهروز کمالوندی” معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ۲۷ خرداد ماه سال جاری در جمع خبرنگاران اعزامی در تأسیسات آب سنگین اراک (خنداب) (+) در راستای اقدامات فنی سازمان انرژی اتمی در چارچوب اجرای بیانیه ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری شورای عالی امنیت ملی در خصوص توقف برخی تعهدات برجامی از آغاز شمارش معکوس برای عبور ذخایر اورانیوم غنی شده ۳٫۶۷ درصد ایران از ۳۰۰ کیلوگرم خبر داد، دیروز (دوشنبه) دهم تیر ماه یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس ضمن تأیید عبور ذخایر ایران از ۳۰۰ کیلوگرم اعلام کرد که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی بعد از توزین روز چهارشنبه هفته گذشته (پنجم تیر ماه)، مجددا وزن تولید مواد غنی شده ایران را اندازه‌گیری کردند و ذخایر ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است.
وی در این باره گفته بود: «از زمان اعلام چهار برابر شدن ظرفیت تولید اورانیوم ۳.۶۷ درصد، تولید آن مجددا در روزهای اخیر افزایش یافته است. به نحوی که امروز خدمت شما اعلام می‌کنم اگر شمارش معکوس را از ۱۰ شروع کنیم از امروز به مدت ۱۰ روز (۲۷ ژوئن/ ششم تیر) ما از سقف ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ عبور خواهیم کرد و نه تنها عبور خواهیم کرد، بلکه افزایش تولید به شدت بالا خواهد رفت و بعد از عبور از ۳۰۰ کیلو، سرعت افزایش اورانیوم غنی شده با غنای ۳.۶۷ را بیشتر خواهیم کرد.»
گفتنی است افزایش ظرفیت تولید محصول غنی سازی ۳٫۶۷ درصد کشور آنگونه که کمالوندی ۳۰ اردیبهشت ماه در مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن نطنز در جمع خبرنگاران گفته بود بدون اضافه کردن سانتریفیوژ و زنجیره، به حدود چهار برابر افزایش یافته و اطلاعات طراحی در این خصوص به آژانس بین‌المللی ارائه شده است.
ساعاتی بعد از اعلام عبور ذخایر ایران از ۳۰۰ کیلوگرم محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در جمع خبرنگاران (+) این خبر را تأیید کرد و با بیان اینکه « آنگونه که من مطلع شدم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده، افزود: «این موضوع را قبلا اعلام کرده بودیم و لذا براساس آنچه که اعلام کرده‌ایم خیلی شفاف گفته‌ایم که چه کار می‌کنیم و براساس آن نیز عمل می‌کنیم و این را از حقوق خود در چارچوب برجام می‌دانیم.»
ظریف همچنین در توئیترش در این باره نوشت: «ما برجام را نقض نکرده‌ایم. پاراگراف ۳۶ توافق نشان می‌دهد که چرا پس از خروج ایالات متحده، ما (مسیر) پاراگراف ۳۶ را به جریان انداختیم و آزمودیم. ما ضمن اعلام محفوظ بودن حقوق خود، به سه کشور اروپایی و چین و روسیه چند هفته وقت دادیم. ما سرانجام پس از ۶۰ هفته دست به اقدام زدیم. به محض اینکه سه کشور اروپایی به تعهدات خود عمل کنند، ما اقداماتمان را به عقب باز می‌گردانیم.»
با این تحول، عملا یک بخش از گام اول بیانیه شورای عالی امنیت ملی در توقف برخی تعهدات برجامی ایران ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق، محقق شده است. برطبق بند هفت برجام، ایران متعهد شده بود که طی مدت ۱۵ سال و همچنان که به طور تدریجی به سمت رسیدن به استانداردهای بین المللی کیفیت برای سوخت تولیدی در ایران حرکت می‌کند، ذخایر اورانیوم خود را به ۳۰۰ کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی شده تا ۳٫۶۷ درصد یا معادل آن در سایر اشکال شیمیایی محدود کند. از سوی دیگر براساس برجام جمهوری اسلامی ایران مقید بود تا ۱۵ سال میزان ذخایر آب سنگین را به ۱۳۰ تن محدود کند. در همین زمینه سید عباس عراقچی ۱۸ اردیبهشت ماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری عنوان کرد: ایران امروز اعلام کرد دیگر به این محدودیت قائل نیست و ما دیگر هیچ محدودیتی برای میزان ذخایر خود قائل نیستیم. اینکه ذخایر به چه مراحلی می‌رسد و چه میزان افزایش می‌یابد، دست خودمان است، با توجه به ظرفیت‌های فنی، نیازها و تعاملات دیپلماتیک در عرصه عمل تصمیم می‌گیریم که با چه سرعتی مواد و ذخایر خود را افزایش دهیم.
پس از انتشار خبر عبور ذخایر ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم، «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی این موضوع را تأیید کرد و یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این باره گفت: « یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اعضای شورای حکام اطلاع داده آژانس، عبور کل ذخایر اورانیوم ایران [از سقف تعیین شده در برجام] را تأیید می‌کند.» در پی آن هم «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس این اقدام را در چارچوب برجام خواند و خاطرنشان کرد: «اکنون نوبت اروپاست تا اگر به سرنوشت توافق علاقمند است، گام‌های عملی جدی برای حفظ آن بردارد.»
واکنش اتحادیه اروپا
این اقدام ایران واکنش‌هایی را در پی داشت، از جمله اینکه «مایا کوچیانچیک» سخنگوی «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این خصوص از ایران خواست تا از این اقدام عقب‌نشینی و از اقدامات بیشتر که به زیرپا گذاشتن برجام منتهی می‌شود، خودداری کند و تاکید کرد که اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران تعهدات برجام را اجرا کند، به طور کامل به توافق پایبند خواهد بود.
*واکنش آمریکایی‌ها
در همین خصوص کاخ سفید نیز خبر داد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا با «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه درباره عبور ایران از سقف ذخایر اورانیون غنی شده صبحت کرده است.
پیش‌تر نیز ترامپ در واکنش به اقدام ایران گفته بود: «آنها می‌دانند که در حال انجام چه کاری هستند. آنها می‌دانند با چه چیزی در حال بازی هستند، آنها در حال بازی با آتش هستند. بنابراین به هیچ وجه هیچ پیامی به ایران ندارم.»
«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد:«رژیم ایران گام‌های جدیدی را برای پیشبرد بلندپروازی‌های هسته‌ای خود برداشت. یک بار دیگر، رژیم از برنامه هسته‌ای خود برای باج‌خواهی از جامعه بین‌المللی و تهدید امنیت منطقه‌ای استفاده می‌کند.به حامیان ارشد تروریسم جهان اجازه داده نخواهد شد اورانیوم را در هر سطحی غنی کنند.»
کاخ سفید نیز در این خصوص بیانیه‌ای صادر کرد: «حکومت ایران امروز ذخایر اورانیوم خودش را افزایش داد. دادن اجازه غنی‌سازی به ایران در هر سطحی ذیل توافق هسته‌ای اشتباه بود. حتی قبل از وجود توافق هم تردید اندکی وجود داشت که ایران مفاد آن را نقض می‌کرد.»
به گزارش فارس، این ادعای کاخ سفید واکنش محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را در پی داشت و ظریف در صفحه توئیترش فقط به یک کلمه بسنده کرد: «جدی؟!»
گفتنی است «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در آژانس که دیروز هم به این اقدام ایران واکنش نشان داده بود و این اقدام را مرتبط با نقض ان‌پی‌تی یا توسعه تسلیحات هسته‌ای نخوانده بود، امروز (سه‌شنبه) نیز در توئیتر درباره واکنش مضحک کاخ سفید به عبور ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصدی ایران نوشت: «سخنگوی کاخ سفید دیروز اعلام کرد که حتی قبل از به وجود آمدن توافق هسته‌ای (برجام)، ایران مفاد آن را نقض کرده بود. نقض کردن چیزی که وجود نداشته؟ چنین چیزی یک موضوع جدید در رویه بین‌المللی است. اظهارنظری در این باره نمی‌کنم».
وی بیان کرد: : «همه کشورهای عضو ان‌پی‌تی، از حق غنی‌سازی برخوردار هستند».
اقدام ایران همچنین واکنش برخی از نماینده‌های کنگره آمریکا را نیز به دنبال داشت. در این خصوص «تد کروز»، نماینده جمهوری‌خواه ایالت تگزاس در مجلس سنای آمریکا در بیانیه‌ای از دولت ترامپ خواست تحریم‌ها علیه ایران را افزایش دهد.
«لیندسی گراهام» دیگر سناتور آمریکایی هم از دولت ترامپ خواست «پیامی قوی» به ایران بفرستد و بگوید که آمریکا چنین چیزی را تحمل نخواهد کرد. او گفت از اینکه ایرانی‌ها برنامه تولید انرژی داشته باشد مشکلی نمی‌بیند، اما برنامه تولید سوخت این کشور نباید شامل غنی‌سازی شود.
«کرستن گرلیبرند» نماینده ایالت نیویورک در مجلس سنا هم در توئیترش نوشت: «کنار گذاشتن توافق هسته‌ای با ایران بی‌ملاحظه و خطرناک بود. ما باید به این توافق برگردیم، آن را تقویت کنیم و ایران را بار دیگر به آن پایبند کنیم. سیاست خارجی ترامپ یک خطر در زمینه امنیت ملی است.»
«راجر مارشال» نماینده جمهوری‌خواه ایالت کانزاس آمریکا هم افزایش ذخایر اورانیوم ایران را «قابل‌پیش‌بینی» توصیف کرد و در پاسخ به این سؤال که آیا نشانه‌ای مبنی بر همراهی کشورهای اروپایی با آمریکا در واکنش به این موضوع وجود دارد؟ گفت: «به نظرم بایستی به رئیس‌جمهور و وزیر خارجه پامپئو ایمان داشته باشیم. آنها با اروپایی‌ها به طور منظم صحبت می‌کنند. منابع من می‌گویند که اروپا پشتیبان ما است، فرانسه پشتیبان ما است، انگلیس پشتیبان ما است و ما با کمک هم از این مشکل عبور خواهیم کرد.»
«باب منندز» سناتور ایالت نیوجرسی آمریکا نیز بامداد سه‌شنبه در توئیتر نوشت: «هم اکنون، با توجه به گزارش‌ها درباره افزایش ذخایر اورانیوم ایران، سیاست حداکثر فشار باید به حداکثر تلاش دیپلماسی تبدیل شود تا ایران و آمریکا به میز مذاکرات بازگردند. باعث تاسف است که در نقطه آغاز این مذاکرات، آمریکا فاقد یک ائتلاف است در حالی که به نظر می‌رسد ایران جسور شده و در مسیر سریع به سوی تسلیحات هسته‌ای قرار گرفته است.»
«جو بایدن» معاون «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نامزد پیشتاز حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا در واکنش به عبور ذخایر اورانیوم ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم گفته که ایران بایستی مجدداً به این توافق پایبند باشد.
وی در این باره عنوان کرد: «ترامپ همزمان با مشروعیت‌بخشی به دیکتاتوری با سلاح‌های هسته‌ای در کره شمالی، توافق هسته‌ای با ایران را که در دور نگهداشتن ایران از بمب کارآمد بود، نابود کرده است.»
او در ادامه نوشته است: «لازم است ایران به پایبندی به توافق بازگردد، اما به نظر نمی‌رسد ترامپ برای این قضیه هم راهبردی داشته باشد. سیاست کارزار حداکثری او کوچکترین نتیجه‌ای نداشته است. ایران برنامه هسته‌ایش را شروع کرده و ستیزه‌جویی‌اش به جای آنکه کمتر شود، بیشتر شده است.سیاست ترامپ در خصوص ایران ما را از متحدانمان دور کرده و ما را تا آستانه جنگی دیگر در خاورمیانه پیش برده است.»
«جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا (+) نیز ساکت ننشست و به این اقدام واکنش نشان داد و در توئیترش نوشت: «هیچ دلیلی وجود ندارد که ایران غنی سازی خود را افزایش دهد، مگر آنکه این اقدام بخشی از تلاش‌ها برای کاهش زمان گریز برای تولید تسلیحات هسته‌ای باشد.»
*جرمی هانت چه گفت؟
از سوی دیگر «جرمی هانت» وزیر امور خارجه انگلیس نیز روز دوشنبه در گفت‌وگو با اسکای‌نیوز با بیان اینکه از این اقدام ایران «به شدت نگران» هستم، افزود: انگلیس همچنان متعهد باقی خواهد ماند که این توافق (برجام) کارایی داشته باشد و تمامی ابزارهای دیپلماتیک را به کار خواهد بست تا تنش‌ها در منطقه را کاهش دهد.
وی همچنین عنوان کرد که اگر ایران از برجام خارج شود، انگلیس نیز از آن خارج خواهد شد.
«جرمی هانت» همچنین پیش از آن در گفت‌وگو با پایگاه «جوئیش‌نیوز» در واکنش به این اقدام ایران گفت: «ما به دنبال این هستیم که ایران غیرهسته‌ای باقی بماند.»
یک سخنگوی دفتر نخست‌وزیر انگلیس هم در واکنش به این اقدام گفت: «ما همواره به روشنی گفته‌ایم که تعهد ما به برجام به پایبندی کامل ایران به مفاد این توافق بستگی دارد و ما از آنها می‌خواهیم تصمیمشان را لغو کنند.ما در کنار شریکانمان در برجام گام‌های بعدی ذیل توافق هسته‌ای را بررسی می‌کنیم.»
*واکنش آلمان، فرانسه و دبیرکل سازمان ملل
یک منبع دولت آلمان نیز دیروز (دوشنبه) به عبور ذخایر اورانیوم ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم واکنش نشان داد و از ایران خواست توافق هسته‌ای را تضعیف نکند.
«فرانسوا نیکولو» سفیر اسبق فرانسه در ایران هم دوشنبه در مصاحبه با «خبرگزاری فرانسه» گفت: «کاستن از میزان اورانیوم غنی شده به زیر ۳۰۰ کیلوگرم به آسانی امکان‌پذیر است، اما نگرانی کشورهای حاضر در برجام رسیدن سطح غنی‌سازی ایران به ۲۰ درصد است.»
از سوی دیگر «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه نیز امروز سه‌شنبه کاهش میزان ذخایر اورانیوم ایران را خواستار شد و گفت پاریس به زودی گام‌هایی برای اطمینان از پایبندی ایران به توافق هسته‌ای (برجام) برمی‌دارد.
به نوشته خبرگزاری فرانسه، ماکرون که دیروز تلفنی با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران صحبت کرده، امروز گفته است که ایران باید «بدون تأخیر» میزان ذخایر اورانیوم به غنای پایین خود را به کمتر از سقف تعیین‌شده در برجام بازگرداند.
سخنگوی «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز از این اقدام ایران ابراز نگرانی کرد و گفت که این تصمیم تهران به حفظ توافق هسته‌ای و برخوردار شدن مردم ایران از عواید این توافق کمک نخواهد کرد. او همچنین خاطرنشان کرد: ضروری است که تمامی مسائل پیرامون توافق هسته‌ای با استفاده از مکانیسم‌های توافق مورد بررسی قرار گیرند.
«بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز طبق معمول به لفاظی‌هایش ادامه داد و به اقدام ایران واکنش نشان داد و مدعی شد که این رژیم به ایران اجازه نخواهد داد به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
*واکنش روس‌ها
«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه هم این اقدام ایران را تعجب‌آور ندانست و البته ضمن اینکه افزایش ذخایر اورانیوم ایران را «تاسف‌آور» خوانده، تاکید کرد که نباید این مسئله بزرگ‌نمایی شود. او از طرف‌های برجام خواسته که بر تنش‌ها در این خصوص نیفزایند.
ریابکوف افزود: «از طرف‌های اروپایی می‌خواهیم که بر تنش‌ها در این زمینه نیفزایند، همچنانکه از ایرانی‌ها می‌خواهیم در این زمینه هم مانند گذشته به نهایت مسئولیت و تعهداتشان به خصوص در رابطه با اجرای توافقات خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پروتکل الحاقی عمل کنند».
«میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در این خصوص در صفحه توییترش نوشت: «ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرد. این امر به معنای انحراف از تعهدات داوطلبانه به برجام است، اما هیچ ارتباطی به نقض ان‌پی‌تی یا توسعه تسلیحات هسته‌ای ندارد. بلکه در مقابل، این نتیجه تصمیم آمریکا برای تحریم صادرات مازاد اورانیوم غنی شده در ایران است».
*واکنش پکن
«گنگ شوانگ» سخنگوی وزارت خارجه چین نیز با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف از اقدام ایران از همه طرف‌ها خواست که خویشتنداری نشان داده و به برجام پایبند باشند.
*عادل الجبیر چه گفت؟
به نقل از فارس «عادل الجبیر» وزیر مشاور در امور خارجی عربستان سعودی هم در مصاحبه‌ای که امروز (سه‌شنبه) منتشر شده، اعمال فشار بیشتر بر ایران برای پایبند نگهداشتن تهران به توافق هسته‌ای را خواستار شد و گفت: «ما همچنین اعتقاد داریم که ساز و کار بازرسی‌های این توافق باید سختگیرانه‌تر شود.»
