به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبررسا، در مقاله موسویان آمده است: درحالیکه فاز نظامی بحران سوریه به پایان نزدیک می شود، سران روسیه، ایران و ترکیه درنشست تهران بر حق تعیین سرنوشت سوریه توسط مردم این کشور و از طریق انتخاباتی فراگیر، آزاد وعادلانه تاکید کردند. آنها همچنین توافق کردند تا به همکاری مشترک خود تا نابودی کامل گروههای تروریستی تعیین شده توسط سازمان ملل درسوریه همچون داعش و القاعده و جبهه النصره ادامه دهند.
سید حسین موسویان افزود: وقتی که بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ آغاز شد کشورهای عضو ائتلاف آمریکا همچون عربستان ازتمام ظرفیت خود برای حذف «بشار اسد» استفاده کردند. لاکن همکاری مشترک روسیه و ایران برای حفظ حکومت سوریه مانع موفقیت ائتلاف آمریکا شد. با پیوستن آنکارا به محور مسکو – تهران، پیروزی اسد درجنگ ۶ ساله نزدیک شده است.اگر مثلث روسیه، ایران و ترکیه درمورد سوریه موفق شود، این مثلث می تواند نقش اساسی برای مدیریت بحرانهای دیگر منطقه ایفاء کند.
به گفته موسویان، روابط روسیه و ایران هیچگاه تا این حد نزدیک نبوده است. تلخ ترین دوران تاریخ معاصر ایران در ۲۰۰ سال گذشته، تصرف سرزمینهای ایران شامل: کل قفقاز، دریای خزر ،مرو ، سمرقند ، بخارا، ایروان ، نخجوان و تاجیکستان توسط روسها در دوران پادشاهان فتحعلی‌شاه و ناصرالدین شاه است . پس از جنگ جهانی دوم نیز روسیه با تشکیل و هدایت حزب کمونیستی توده و فرقه دموکرات در آذربایجان، سعی در تجزیه ایران داشت.
پژوهشگر دانشگاه پرینستون تصریح کرد: روابط ایران و آمریکا با دوستی آغاز شد و در مقاطعی از تاریخ گذشته، مردم ایران کشور آمریکا را خیرخواه خود تلقی می کردند. اما این روند از شصت سال پیش تغییر کرد. کودتای آمریکا و انگلیس درسال ۱۹۵۳ و ساقط کردن دولت مردمی مصدق، حمایت از تجاوز صدام به خاک ایران در سال ۱۹۸۰، ساقط کردن هواپیمای مسافری ایران و کشته شدن ۲۹۰ غیرنظامی، حمایت از بکارگیری سلاح شیمایی توسط صدام علیه ایران و کشنده ترین تحریمهای اقتصادی از جمله موارد لیست بلند خاطرات تلخ ایرانیها از آمریکاست.
عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای خاطرنشان ساخت: بعد از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ در ایران، بنیان سیاست خارجی ایران براساس اصل ‘نه شرقی، نه غربی’ تعریف شد تا ایران استقلال خود در روابط با قدرتهای خارجی را حفظ کند. با این وجود سیاستهای خصمانه آمریکا و بی اعتمادی کامل به آمریکا، موجب چرخش سیاست خارجی ایران به سمت شرق شده است.
اخیرا رهبر عالی ایران مذاکرات هسته ای با آمریکا را اشتباه خواند. آقای ولایتی مشاور سیاست خارجی ایشان ترامپ را ‘غیرقابل اعتماد’ و پوتین رئیس جمهور روسیه را’شجاع و منطقی’ دانست.
به عقیده موسویان، چنین وضعیتی بی دلیل نیست. چون آمریکا درحالی چهل و پنج پایگاه وسیع با حدود صدوسی هزار سرباز اطراف مرزهای ایران دارد که سیاست تغییر رژیم درایران را درچهل سال گذشته دردستورکار داشته، با نقش و جایگاه منطقه ای ایران مبارزه کرده، با اعمال سیاست تحریم در حقیقت رفاه و توسعه اقتصادی ایران را نشانه گرفته و با تمام ظرفیت با جایگاه و نقش منطقه ای ایران مبارزه کرده است.
دیپلمات سابق ایرانی گفت: در حالیکه روسیه و چین و هند هیچکدام حضور نظامی خصمانه ای در مرزهای ایران ندارند، در روابط دوجانبه و منطقه ای به جمهوری اسلامی به عنوان یک شریک سیاسی-امنیتی-اقتصادی نگاه کرده ، ایران را درمبارزه با تروریسم همکاری قدرتمند می دانند، باسیاست تغییر رژیم آمریکا مخالف و نقش مشروع و طبیعی ایران در منطقه را پذیرفته و همکاری می کنند.
وی نوشت: روابط ایران باهند و چین، دوقدرت بلوک شرق، ریشه تاریخی بر اساس دوستی و احترام متقابل دارد. علاوه برآن قدرتهای بلوک شرق توانسته اند هم با ایران و هم با دشمنان منطقه ای ایران بویژه اسرائیل و عربستان و امارات روابطی متعادل و نرمالی داشته باشند درحالیکه آمریکا بطور کامل در زمین دشمنان منطقه ای ایران بازی می کند.
موسویان ابراز داشت: برجام شرایطی بوجود آورد که می توانست تحولی در روابط منفی چهل سال گذشته ایران و غرب بوجود آورد. زیرا اولین باری بود که ایران و آمریکا مستقیما در سطح عالی راجع به یکی از موارد اختلافی مذاکره و توافق کردند. درطول سه سال گذشته برجام توسط ایران بطور کامل اجراء شده و به عنوان جامعترین سند تاریخ عدم اشاعه سلاحهای هسته ای شناخته شد. رهبر عالی ایران هم اظهار نمود که اگر آمریکا به تعهداتش درمورد برجام عمل کند، این می تواند فتح بابی برای ادامه گفت وگوها درمورد سایر مسائل باشد.
موسویان افزود: منتهی ترامپ رییس جمهور آمریکا به توصیه نتانیاهو و فشار عربستان، یکجانبه از توافق خارج و قطعنامه سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی هسته ای را زیر پا گذاشت، تحریم های فرامرزی را اعاده کرد و بدین ترتیب مهر تاییدی بر بی اعتمادی های چهل ساله ایران گذاشت و شانس گفت وگو و همکاری درمورد مسائل منطقه ای را کشت.
به عقیده این پژوهشگر، در روند در پیش رو دو عامل در آینده روابط ایران با قدرت های بلوک شرق و غرب تاثیرگذارخواهد بود:
اول اینکه با وجودی که روسیه و چین و اروپا با عزمی راسخ بدنبال اجرای برجام هستند اما آسیب پذیری اروپا از تحریم های فرامرزی آمریکا به مراتب بیشتر از قدرت های بلوک شرق است. بنظر می رسد قدرتهای بلوک شرق به تعهدات برجامی خود بیشترعمل نمایند و از خلاء موجودی که ترامپ در روابط غرب با ایران بوجود آورده، استفاده و ایران را بیش از پیش متحد خود سازند. درعین حال، تهران به عملکرد اروپا چشم دوخته که آیا اروپا خواهد توانست استقلال خود در اجرای برجام منهای آمریکا را به اثبات رسانده و حداقل روابط بخشی از بلوک غرب با ایران را حفظ و مدیریت کند یا خیر.
دوم اینکه آیا تهران و واشنگتن دردوره ترامپ گفت وگوی مستقیم را آغاز خواهند کرد یا خیر؟ ترامپ اظهار نموده که هدف وی از تخریب برجام و افزایش فشارها و تحریم ها، دستیابی به یک معامله بزرگتر با ایران است.
او گفته که ایران با وی تماس و گفت وگو خواهد کرد. واعظی رییس دفتر رئیس جمهوری ایران گفته که ترامپ هشت بار برای گفت وگو با روحانی تماس گرفته است. در هرصورت رهبر عالی ایران که تصمیم گیرنده نهایی سیاست خارجی ایران است، اخیرا تصریح کرد که ایران در هیچ سطحی با آمریکا مذاکره نخواهد کرد.
عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته ای ادامه داد: در عین حال ۳۰ سال تجربه من از کار در سیستم حکومتی ایران بعد ازانقلاب، نشان می دهد که سیاست آمریکا مبنی بر توهین و تحریم و تحقیر ایران، نتیجه معکوس داده و موجب سخت تر شدن مواضع ایران و نفی هرگونه مذاکره با آمریکا خواهد شد. در حالیکه روابط ایران با بلوک شرق مستمرا تقویت و با بلوک غرب تضعیف می شود، ترامپ و برجام نقش مهمی در آینده روابط ایران با دو بلوک قدرت شرق و غرب ایفاء خواهند کرد.
پژوهشگر مذکور تصریح کرد: مسیر فعلی سیاست های ترامپ موجب کاهش قدرت رهبری آمریکا در سطح جهان خواهد شد. تحریم های آمریکا علیه روسیه، ایران و ترکیه موجب تقویت اتحاد این سه کشور خواهد شد و حتی ایران روابط خود را با سایر قدرتهای جهانی همچون هند و چین توسعه خواهد داد که مجموعه این روند می تواند به سلطه شش دهه آمریکا درخاورمیانه پایان دهد.
