به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خبررسا، «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی با ارائه سند توسعه عربستان موسوم به «چشم انداز ۲۰۳۰» کوشید چهره رهبری تحول خواه و پیشگام را از خود به نمایش بگذارد. نگاهی به اوضاع داخلی و سیاست خارجی عربستان نشان می دهد برنامه های ولیعهد در مسیر سنگلاخی پیش می رود. رسانه های عربی اخبار و تحلیل هایی را در این ارتباط منتشر ساختند که این گزارش به آن ها می پردازد.
شبکه خبری «الجزیره» قطر در تحلیل اوضاع کنونی سعودی نوشت: عربستان در عرصه سیاسی و اقتصادی با دردهای سختی روبرو است. در نتیجه اقدام های بن سلمان برای بازسازی ساختار اقتصادی عربستان و پیش برد سند چشم انداز ۲۰۳۰ خلاهایی به وجود آمده است. طرح چشم انداز ۲۰۳۰ بر اجرای سیاست ریاضت اقتصادی، تحمیل مالیات های جدید و حذف یارانه بسیاری از بخش های راهبردی، افزایش بهای آب، برق، سوخت، اجرای مالیات بر ارزش افزوده و اخراج کارگران خارجی از برخی بخش ها استوار است.
در آغاز سال ۲۰۱۸ عربستان اعلام کرد که ۹۷۸ میلیارد ریال (۲۶۰ میلیارد دلار) بودجه را در برای امور کشور در نظر گرفته که این رقم در تاریخ عربستان بی سابقه است. این کشور با کسری بودجه ای به ارزش ۱۹۵ میلیارد ریال (۵۲ میلیارد دلار) دست و پنجه نرم می کند. ۸۳ میلیارد دلار از بودجه این کشور برای بخش های نظامی و امنیتی به ویژه جنگ در یمن اختصاص یافته است. عربستان پس از کاهش بهای نفت و هزینه های بالای جنگ یمن بی سابقه ترین بدهکاری را به ثبت رسانده است.
افزون بر کاهش سطح رفاه، میانگین بیکاری نیز در این کشور افزایش یافته به طوری که در چهار ماه نخست سال جاری میلادی بیکاری به رقم ۱۲٫۹ درصد رسیده است. بخش خصوصی هم برای اجرای سیاست های ولیعهد عربستان با مشکلات بسیاری روبرو است. با وجود خفقان و سرپوش رسانه ای، نشانه های کاهش سطح رفاه مردم و افزایش فقر در این کشور دیگر بر کسی پوشیده نیست. این در حالی است که چشم انداز ۲۰۳۰ رفع فقر و کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و رسیدن به رفاه را هدفگذاری کرده است. ناظران معتقدند این طرح آثار اجتماعی خطرناکی به دنبال خواهد داشت که عبور از آن سخت است. سند چشم انداز شهروندان سعودی و افرادی را که از کشورهای دیگر در عربستان مشغول کار بودند، مصائبی جدی روبرو ساخته است.
به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، عربستان سعودی به شدت از کاهش بهای نفت و سرمایه گذاری خارجی و نیز افزایش خروج سرمایه گذاران از این کشور رنج می برد. این در شرایطی که بن سلمان برای تقویت قدرت خود تلاش می کند و مسیر اقتصادی جدیدی را در پیش گرفته است.
ایرنا در گزارش خود می افزاید: به دلیل بلندپروازی، گستاخی و طرح های نسنجیده بن سلمان بی اعتمادی گسترده ای به وجود آمده است. به تازگی بسیاری از بنگاه های عربستان در بخش های خصوصی به دلیل مهاجرت فزاینده خارجی ها با چالش هایی جدی مواجه شده اند. با وجود اینکه بن سلمان سفرهای بسیاری به کشورهای غربی داشت تا خود را به عنوان اصلاح گر اجتماعی و اقتصادی میان نخبگان غربی معرفی کند اما این سفر از سوی سرمایه گذاران عربستانی و غربی با استقبال روبرو نشد. این موضوع را در کاهش سرمایه گذاری های غربی در این کشور می توان دید.
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی درباره نتایج سیاست های اخیر حاکمان سعودی آورده است: بن سلمان با آغاز دوران ولیعهدی خود درها را برای ایجاد تغییرات ریشه ای و گسترده باز کرد اما به نظر می رسد بلند پروازی های وی به دلیل شکست های پی در پی داخلی و خارجی نتیجه ای به دنبال نداشته است. اکنون شرایط به گونه ای است که تهدیدهایی جدی موقعیت او را تهدید می کند.
بن سلمان پس از اینکه به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب شد به طور پیاپی و هدفمند رقبای خود را هدف قرار داد و سبب تغییر صحنه سیاسی عربستان شد. او با این اقدامات خود در شبکه ای از روابط نظام و جامعه یک گسست به وجود آورد. عربستان به زندان بزرگی تبدیل شده که سرکوب های بی سابقه و نادیده گرفتن آزادی های واقعی اجتماعی هیاهویی را در رسانه ها به دنبال داشته است.
در روابط عربستان و آمریکا «معادله نفت در مقابل حمایت» تغییر کرده و مولفه نفت در این زمینه چندان سرنوشت ساز نیست. اختلاف های داخلی در سطح خاندان حاکم در حال افزایش است. میان بن سلمان و نهادهای دینی و نیروهای اصلاح طلب و نیز گروه های اجتماعی که از برنامه های مالیاتی وی زیان دیده اند اختلاف وجود دارد. در سطح خارجی نیز عربستان به دلیل جنگ یمن و سوریه، تنش با ایران و قطر و شکست های سیاسی در عراق و لبنان و روابط بحرانی با دیگر کشورهای عربی و اسلامی با چالش هایی روبرو است. سیاست خصوصی سازی بن سلمان دیدگاه فراگیری را در برندارد.
او در این سیاست شرایط توسعه پایدار را در نظر نگرفته است. برای خصوصی سازی نیاز به رویکردی است که همکاری نظام و مردم و بخش خصوصی و عمومی را به دنبال داشته باشد. در این وضعیت برخی بازرگانان و فعالان اقتصادی می گویند هدف دولت از حضور بخش خصوصی در فعالیت های اقتصادی آن است که نظام می خواهد با این ترفند روی مشکلات سیاسی خود سرپوش بگذارد و در بخش اقتصادی نیز خصوصی ها را مقصر ناکامی ها جلوه دهد.
به نوشته تارنمای «الخلیج آنلاین» امارات، «خالد بن فرحان» شاهزاد مخالف عربستان گفته تنها دو اقدام بن سلمان در عربستان بازخورد مثبت داشته است؛ یکی اجازه رانندگی به زنان و دیگری کاهش نفوذ هیات امر به معروف و نهی از منکر. این در حالی است که اجازه دادن به زنان برای رانندگی ساده ترین حق برای آنان است و این اقدام به منزله احترام گذاشتن به حقوق واقعی زنان نیست.
